Vrijdag 17 oktober 2025 verdedigt Juul Spaan haar proefschrift getiteld ‘New horizons in later life: Motives, family ties and return of international retirement migrants‘ aan de Rijksuniversiteit Groningen.
Met de toegenomen levensverwachting en groeiende welvaart wordt pensionering steeds meer gezien als een fase van nieuwe kansen. Vooral sinds de jaren 80 verhuizen steeds meer ouderen na hun werkzame leven naar het buitenland. Dit proefschrift onderzoekt de motivaties achter internationale pensioenmigratie, de relatie van pensioenmigranten met hun kinderen in hun land van herkomst en of ze terugkeren naar het land van herkomst. Op basis van originele grootschalige enquêtegegevens van een representatieve steekproef onder 6.110 Nederlandse pensioenmigranten verspreid over veertig bestemmingen, benadrukken de bevindingen de diversiteit binnen de populatie pensioenmigranten. Hoewel de meeste pensioenmigranten naar Zuid-Europa verhuizen, kiest meer dan 40 procent voor andere bestemmingen: een nieuw leven in Thailand of lagere kosten van levensonderhoud in Hongarije. De migratiemotieven van mensen zijn niet willekeurig, maar gekoppeld aan persoonlijke achtergrondkenmerken. Een hogere sociaaleconomische status hangt bijvoorbeeld samen met een rustmotief, maar niet met lagere kosten van levensonderhoud. De diversiteit komt ook tot uiting in relaties met kinderen en de terugkeerbeslissing. Voor alle gepensioneerde migranten is het moeilijk om hun kinderen regelmatig in persoon te zien, maar dit geldt vooral voor degenen die verder weg wonen of minder financiële middelen hebben. Hoewel migratie vaak wordt gezien als een permanente stap, keren meer mensen terug dan aanvankelijk de bedoeling was. Een slechtere gezondheid, eenzaamheid en sterke sociale banden in Nederland vergroten de kans op terugkeer, maar vooral de rol van kinderen lijkt een onderschatte factor te zijn. Al met al werpt dit proefschrift licht op zowel de risico’s als de voordelen van het verkennen van nieuwe horizonnen op latere leeftijd.
Dit onderzoek werd uitgevoerd als onderdeel van het project ‘A place to grow old? The risks and rewards of retirement migration’, gefinancierd door NWO-MaGW (grant nr. 406.18. SW.022).
Voor meer informatie over de promotie zie de website van de Rijksuniversiteit Groningen.
