HARRY VAN DALEN & KÈNE HENKENS
Recent onderzoek van het NIDI en de Rijksuniversiteit Groningen maakt duidelijk dat het record van de oudste Nederlander (115 jaar) de komende eeuw vrijwel zeker zal worden gebroken. Getuige de heftige discussies over een voltooid leven zullen sommige mensen over dit soort hoge leeftijden gemengde gevoelens hebben. Het roept de vraag op waar Nederlanders aan denken als zij gevraagd worden naar hun gewenste levensduur. In het gewone spraakgebruik hebben we het dan vaak over ‘een mooie leeftijd’ die men hoopt te bereiken. In augustus 2015 hebben we de vraag wat men ‘een mooie leeftijd’ vindt voorgelegd aan het CentERpanel, een panel van deelnemers dat een afspiegeling is van de Nederlandse bevolking. Om deze gewenste levensduur enigszins in perspectief te plaatsen is aan de respondenten ook gevraagd welke leeftijd zij denken dat Nederlanders op dit moment gemiddeld bereiken en welke levensverwachting zij zelf denken te hebben.
De gemiddelde Nederlander vindt 86 jaar een mooie leeftijd; dat is duidelijk hoger dan de inschatting die men maakt van de gemiddelde leeftijd waarop mensen in Nederland op dit moment overlijden (80 jaar) en hoe oud men verwacht zelf te worden (83 jaar).
Opvattingen over gemiddelde en eigen levensverwachting en de gewenste levensduur (in jaren) in Nederland, naar geslacht
Bron: NIDI (2015).
De meeste mensen schatten hun eigen levensverwachting hoger in dan de algemene levensverwachting. Om precies te zijn: twee derde van de Nederlanders denkt ouder te worden dan het gemiddelde van dit moment. Dat lijkt wellicht te duiden op zelfoverschatting van respondenten maar er schuilt wel een zekere logica in: de eigen levensverwachting slaat op verwachtingen over de toekomst en de ingeschatte levensduur van de gemiddelde Nederlander slaat op het hier en nu.
De gedachten over de ‘mooie leeftijd’ in vergelijking met de ingeschatte eigen levensverwachting leren ons ook dat we gemiddeld genomen in ieder geval ouder zouden willen worden dan we zelf denken te worden. Daarbij zij aangetekend dat ‘een mooie leeftijd’ een norm uitdrukt van wat men goed vindt en dat betekent uiteraard niet dat men op die leeftijd wil stoppen met leven. Daarom is ook de vraag gesteld of men 100 jaar zou willen worden als de ouderdom niet met gezondheidsproblemen gepaard gaat. Bijna drie op de vier Nederlanders geven aan dat zij dat wel willen, hoewel vrouwen hier duidelijk terughoudender in zijn dan mannen (respectievelijk 67% en 79% wil 100 jaar worden).
Al met al blijkt uit de opvattingen over de eigen levensverwachting, dat we in Nederland zeker niet ontevreden zijn met het stijgen van de levensduur, om het maar zuinigjes te zeggen. We zouden er voor onszelf het liefst nog een paar jaartjes bij willen.
Harry van Dalen, NIDI, e-mail: dalen@nidi.nl
Kène Henkens, NIDI, e-mail: henkens@nidi.nl
Literatuur
- Beer, J. de en F. Janssen,
- Wordt het record van de oudste Nederlander snel gebroken? Demos: bulletin over bevolking en samenleving, 33 (7), pp. 5-7.
- Dalen, H.P. van en K. Henkens (2017),
- Wie wil nu 100 jaar worden? Over de vloek en zegen van het ouder worden, Me Judice, 14 september 2017.
