De coronacrisis heeft de Nederlandse economie en demografie niet onberoerd gelaten. Waar in 2019 nog ruim 215 duizend immigranten zonder Nederlandse nationaliteit naar Nederland migreerden, daalde dat aantal in 2020 met 20 procent tot 171 duizend immigranten. Vooral het aantal immigranten van buiten de Europese Unie en de landen in de Europese Vrijhandelszone of EFTA-landen (Liechtenstein, Noorwegen, IJsland en Zwitserland) nam af. In 2020 kwamen 62 duizend immigranten van buiten de EU/EFTA naar Nederland, een daling van 33 procent ten opzichte van een jaar eerder.
Voor de Nederlandse arbeidsmarkt is de arbeidsmigratie van groot belang. Het CBS onderscheidt in haar statistieken twee soorten arbeidsmigratie: kennismigratie (zie kader) en de migranten die wel voor werk naar Nederland komen maar niet tot de kenniswerkers behoren (overige arbeidsmigratie). De figuur maakt duidelijk hoe sterk de kennisimmigratiestroom is gedaald: van 13 duizend in 2019 naar zeven duizend in 2020. Daarmee kwam abrupt een einde aan het stijgend aantal kennismigranten dat jaarlijks naar Nederland migreerde.
De daling van het aantal kennismigranten in 2020 ging gepaard met een ongekende krimp van de economie door de coronacrisis. Inmiddels trekt de economie weer aan en zou hun komst meer dan welkom zou zijn voor de Nederlandse arbeidsmarkt. Voor het eerste sinds het CBS de spanning op de arbeidsmarkt in kaart brengt is het aantal openstaande vacatures namelijk hoger dan het aantal werklozen. In het tweede kwartaal van 2021 stonden de meeste vacatures open in de handel, zakelijke dienstverlening en de zorg. Ook in de informatie en communicatiesector zijn de tekorten aan personeel aanzienlijk. Van Indiase kennismigranten – met afstand de grootste groep die jaarlijks als kennismigrant naar Nederland komt – is bekend dat het overgrote deel werkt in de informatiesector, terwijl overige kennismigranten relatief vaak actief zijn in de zakelijke dienstverlening. Het gegeven dat minder kenniswerkers naar Nederland migreren, terwijl de economie al weer sterk aantrekt, gaat gepaard met een grote en groeiende vraag naar arbeid in diverse sectoren. Het effect op langere termijn is minder duidelijk. Op dit moment lijkt de immigratie uit landen van buiten de EU weer voorzichtig aan te trekken. Daarnaast heeft de coronacrisis nieuwe kansen en mogelijkheden opgeleverd, bijvoorbeeld op het gebied van werken op afstand. Mogelijk beïnvloedt dit de noodzaak om naar Nederland te immigreren en blijven kenniswerkers in de toekomst vaker vanuit het buitenland voor Nederlandse bedrijven werken.
Dion Dieleman, Centraal Bureau voor de Statistiek, e-mail: aj.dieleman@cbs.nl
LITERATUUR
- Centraal Bureau voor de Statistiek (2021), Meer vacatures dan werklozen in tweede kwartaal. Den Haag: CBS.
- Hitzert, F. en M. van Wijk (2019), Arbeidsmigranten in Nederland. Statistische Trends, Den Haag: CBS.
- IND (2021), Kennismigrant. Geraadpleegd op 26 augustus, 2021.
- Jong, P. de, G. Wachter en R. Costa (2021), Covid-19 en internationale migratie, Demos, 37(3), p. 8.
- Meij, A. van der en M. de Mooij (2019), Migratiemotieven van Indiase immigranten 2012-2017. Statistische Trends, Den Haag: CBS.
